They are ill discoverers that think there is no land, when they can see nothing but the sea.
- Sir Francis Bacon.

Sunday, October 12, 2008

Το παπούτσι.
(Υψηλή Διπλωματία)

Στις 12 Οκτωβρίου 1960, κατα τη διάρκεια μιας σειράς απο μνημειώδεις συνεδριάσεις των Ηνωμένων Εθνών (στις οποίες συμμετείχαν φιγούρες όπως ο στρατάρχης και Πρόεδρος των ΗΠΑ D.D. Eisenhower, ο ιδρυτής της Πέμπτης Δημοκρατίας στρατάρχης Charles de Gaulle και ο μεγάλος Αιγύπτιος ηγέτης Γκαμάλ Νάσσερ) ο λόγος πέρασε στον αρχηγό της διπλωματικής αποστολής του ασήμαντου και ανυπόληπτου "έθνους" των φιλιππινών.

Με πρωτοφανές θράσος ο φιλιππινέζος ξεκίνησε ένα αστείο λογύδριο στο οποίο κατέκρινε τη σκληρή και καταπιεστική σοβιετική πολιτική στην άσκηση επιρροής στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

( Και λοιπόν; )

Οι φιλιππίνες είναι μαριονέτα των Ηνωμένων Πολιτειών οπότε κάτι τέτοιο ήταν αναμενόμενο.

Όπως αναμενόμενη ήταν και η αντίδραση του ανθρώπου που (διέκοψε και) απάντησε, του Νικίτα Χρουστσώφ.

Ο Νικίτα Σεργκέγιεβιτς Χρουστσώφ, ο ταπεινής καταγωγής κομμισσάριος πίσω απο την άμυνα του Στάλινγκραντ και δύο φορές Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης δεν μάσαγε τα λόγια του, ακόμα και όταν διαδέχτηκε τον Στάλιν στη σοβιετική ηγεσία.


Στάλινγκραντ, 1942. Στο αριστερό άκρο, ο κομμισσάριος, τότε, Χρουστσώφ. Στο δεξί άκρο της φωτογραφίας ο Στρατηγός Αντρέι Ιβάνοβιτς Γερεμένκο.


Το Νοέμβριο του 1956 ο Χρουστσώφ έδωσε έμφαση στην πεποίθησή του ότι ο Κομμουνισμός θα επικρατήσει, με τη φράση "Η Ιστορία είναι με το μέρος μας. Θα σας θάψουμε!"

1-0

Αργότερα, το 1959 ο Nixon επισκέπτεται τη Σοβιετική Ένωση στα πλαίσια της Αμερικανικής Εκθέσεως στη Μόσχα. Οι δύο ηγέτες συγκρούονται φραστικά με αφορμή την επιδεικτική υπεροχή των Αμερικανών σε καταναλωτικά αγαθά και ο Χρουστσωφ πολύ απλά είπε ότι θα τους έδειχνε "τη μάνα του Κούζμα". Το να δείξεις σε κάποιον τη "μάνα του Κούζμα" είναι ένας ακαθόριστα σόκιν τρόπος να πείς ότι θα έχει μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη που θα τον κάνει να μάθει το μάθημά του. Βεβαίως οι διερμηνείς δεν περίμεναν ποτέ κάτι τόσο ιδιωματικό οπότε μετέφρασαν κυριολεκτικά κάτι περι της κυρίας μαμάς κάποιου Κούζμα...

2-0

Όταν την ίδια χρονιά βεβαίως ο Χρουστσώφ ανταπέδωσε την επίσκεψη στις ΗΠΑ, ζήτησε να δεί τον John Wayne και τη Disneyland. Τον John Wayne τον είδε (νομίζω) αλλά είδε και τη μάνα του Κούζμα (so to speak) καθώς οι Αμερικανοί προφασιζόμενοι ζητήματα ασφαλείας, δεν τον άφησαν να επισκεφτεί τη Disneyland.

2-1

Μένουμε στο '59: Όταν είχε ήδη αποκυρήξει τις σταλινικές μεθόδους και είχε βάλει τις βάσεις για το βαθύ ρήγμα στις σχέσεις με τη μαοϊκή Κίνα χαρακτήρισε τον Μεγάλο Τιμονιέρη Μάο "παλιογαλότσα που ήθελε πια πέταμα". Η φράση μεταφέρθηκε (μάλλον αναπόφευκτα απ'ό,τι υποστηρίζεται) στα μανδαρινικά ως "παλιά μπότα".

Η "παλιά μπότα" στα κινεζικά ως χαρακτηρισμός για άνθρωπο σημαίνει 'γρια πολυχρησιμοποιημένη πόρνη'.

3-1


(σε αυτό το σημείο οι λάτρεις του Βlackadder ας κάνουν τον συνειρμό με τον Hugh Laurie που, ως Πρίγκηψ Αντιβασιλεύς, σχολίασε στο τελευταίο επείσόδιο του τρίτου κύκλου ότι πέρασε μια καυτή νύχτα στο Apsley House "with a pair of Wellingtons" αναφερόμενος σε δύο ανηψιές του Δούκα - κυριολεκτικά: " με ένα ζευγάρι γαλότσες"...)

Με αυτό το άψογο παρελθόν σε ό,τι αφορά τον διπλωματικό λόγο, ο Χρουστσώφ θα έπρεπε να υπερβάλει εαυτόν για να προκαλέσει αίσθηση.

Και υπερέβαλε.

Διακόπτοντας κι ενώ χτυπούσε τις γροθιές του στα έδρανα, χαρακτήρισε το δύσμοιρο φιλιππινεζάκο "μαλάκα, καραγκιόζη και λακέ του ιμπεριαλισμού" - και σε αυτό το σημείο βγάζει το παπούτσι του και αρχιζει να χτυπάει το έδρανο.

Ναι, το παπούτσι του.

Για πρώτη φορά ίσως, η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών είχε την αντιμετώπιση που της άρμοζε.

Η εγγονή του Νικίτα Χρουστώφ, Νίνα Χρουστσόβα, με μάλλον απολογητικό ύφος εξηγεί πώς , σύμφωνα με τα όσα γνώριζε η οικογένειά της, βρέθηκε το παπούτσι στα χέρια του παππού της:

Ο Χρουστσώφ εκείνη την ημέρα φορούσε καινούργια παπούτσια που τον στένευαν, γι'αυτό και τα είχε βγάλει κατά τη διάρκεια της συνέλευσης.

Ενώ χτυπούσε τις γροθιές του στο έδρανο, το ρολόι του έφυγε και έπεσε κάτω. Σκύβοντας να το πάρει βλέπει τα παπούτσια του και

4-1.

Με συντριπτικό σκόρ, επέτειοι σαν τη σημερινή δείχνουν ότι στη διπλωματία αυτό που μετρά δεν είναι το τί λες και πώς το λες αλλά η πραγματική ισχύς πίσω απο τα λόγια. Λίγα πράγματα έχουν αλλάξει απο το Μόναχο, ας πούμε του 1938.

Να το γράψετε εκατό φορές για να το εμπεδώσετε γιατί αύριο αλλάζουμε θέμα και έχουμε μάθημα ετυμολογίας. Μή σας δείξω τη μάνα του Κούζμα...


.

5 comments:

Anonymous said...

to pio psuxagwgiko, ekpaideutiko post sou, etsi 8a eprepe na ein ai h ekpaideutikh thleorash!!!!

Meta apo auto mporeis aneta na me e3oriseis se kana gkoulagk

Anonymous said...

"μαλάκα, καραγκιόζη και λακέ του ιμπεριαλισμού" ----> Εντάξει για το "λακέ"... αλλά τις άλλες δυο ελληνικότατες βρισιές πώς τις λένε στα ρώσικα;

Η μετάφραση ιδιωματισμών είναι μεγάλη υπόθεση, όπως αναφέρεις κι εσύ, και νομίζω ότι το συγκεκριμένο κομμάτι του ποστ σου το αποδεικνύει: μήπως η παραπάνω πρόταση μας κάνει εντύπωση ακριβώς γιατί χρησιμοποιεί εκφράσεις τόσο κοινές στα (σύγχρονα) ελληνικά, που μας διασκεδάζει η σκέψη ότι μπορεί και να τις είπε ένας βαρύς και ασήκωτος ρώσος πρόεδρος πριν από μισό αιώνα;

GiorgosPap said...

@ muffy: Θα έκανα αφιέρωμα στα γκουλάγκ με αφορμή το θάνατο του Σολζιενίτσιυν αλλά κάτι έπαιζε τότε (δε θυμάμαι τί ακριβώς και δεν είχα πολύ χρόνο για κάτι τόσο μεγάλο)

@ Χριστίνα: Το περιστατικό με το παπούτσι δυστυχώς ως "εκτός ορθής διαδικασίας" δεν καταγράφηκε στα πρακτικά της συνεδρίασης.

Μετά απο τον Χρουστσώφ π.χ. πήρε το λόγο ο αντιπρόσωπος της Ρουμανίας και προσέβαλε τον φιλιππινέζο τόσο πολύ που του έκλεισαν το μικρόφωνο.

όπως και να έχει, το περιστατικό αυτό το διηγούνται αρκετοί με πολλές παραλλαγές.

Επιλέγω την εκδοχή που δίνει η εγγονή του Χρουστσώφ, η Νίνα, σε ένα άρθρο της στον New Statesman πριν απο 8 χρονια, στην 40η επέτειο του συμβάντος. Η εκδοχή της προέρχεται απο όσα γνωρίζει η οικογένεια για το συμβάν, και η απόδοση των χαρακτηρισμών στα αγγλικά (απο την αμερικανοτραφή Νίνα) είναι "a jerk, a stooge and a lackey of imperialism", ακριβώς ό,τι μετέφρασα.

Εδώ καλά καλά δεν υπάρχει συμφωνία για το τί ακριβώς σημαίνει "θα σου δείξω τη μάνα του Κούζμα" (το πιο σημαντικό απ'όσα έχει πεί ο Χρουστσώφ). Φαντάσου έναν Πελοποννήσιο ηγέτη να λέει σε έναν ξένο ότι "θα του μπάσει τον διάολο μέσα του" ή ότι "θα του κόψει τον κώλο με το πατητό". Πώς ακριβώς θα καταλάβουν οι ξένοι τί είναι το πατητό; :)

Anonymous said...

Ούτε εγώ ξέρω τι είναι το πατητό...

GiorgosPap said...

Θα το καλύψω το θέμα σύντομα. Μου αρέσει πολύ η φράση...